Sau hơn bảy mươi năm “làm mưa làm gió” tại nhiều quốc gia, bộ truyện Papelucho - tác phẩm văn học thiếu nhi kinh điển của nhà văn Marcela Paz (Chi-lê) đã chính thức có mặt tại Việt Nam với bản dịch trọn vẹn và đầy cảm xúc.  

Với sự đầu tư nghiêm túc về dịch thuật, bộ truyện hứa hẹn sẽ mang đến nhiều điều bất ngờ và bùng nổ tại Việt Nam.

Papelucho là ai?

Papelucho là nhân vật trong bộ truyện cùng tên của tác giả Marcela Paz. Như giới chuyên môn đã nhận định, Papelucho - nhân vật nổi tiếng nhất của nền văn học thiếu nhi Chile - đã gặt hái được nhiều thành công kể từ khi được xuất bản lần đầu vào năm 1947 và cho tới khi trọn bộ mười hai cuốn được hoàn thành vào năm 1974. Năm 2024, bản dịch đầu tiên của Papelucho đã có mặt tại Việt Nam và chuẩn bị chào đón với độc giả nhí trong thời gian sắp tới.

Trong mắt mọi người, cậu có thể là đứa trẻ bướng bỉnh, nhưng dưới ngòi bút đầy cảm xúc của Marcela Paz, cậu hiện lên như một cậu nhóc nhỏ bé đi ngược lại với khuôn mẫu, có sự phản đối, nhưng ẩn sâu trong con người cậu là khát khao được lắng nghe, thấu hiểu - điều mà mọi đứa trẻ trên đời này đều mong ước. Các nhà phê bình nhất trí rằng bộ truyện “Papelucho” là một thành công của ngôn ngữ Tây Ban Nha.

Một nhân vật không khuôn mẫu nhưng đầy sức hút

Một câu chuyện không viết về siêu anh hùng, không có phép thuật, chỉ là những dòng nhật kí ngày thường xoay quanh một cậu nhóc tám tuổi với những bí mật và góc nhìn của cậu. Vậy điều gì đã khiến Papelucho chinh phục hàng triệu trẻ em trên thế giới, khiến cậu bé trở thành biểu tượng của mọi đứa trẻ ở Chile? 

Tuy không có các yếu tố khiến Papelucho tạo nên sự ảnh hưởng lớn nhưng cậu có thế giới riêng của mình, nơi cái kẹo rơi cũng trở thành thảm họa, nơi một cái nhíu mày của mẹ khiến lòng cậu hoang mang cả ngày, nơi trí tưởng tượng dẫn lối đến những câu hỏi bất tận về con người và cuộc sống xoay quanh một cậu nhóc tám tuổi. 

Thật khó tin khi những dòng chữ đầy suy tư ấy lại được viết ra từ góc nhìn của một cậu bé 8 tuổi. Khi cầm trên tay bản dịch đầu tiên của Papelucho, người đọc không chỉ bật cười trước những suy nghĩ ngây ngô mà còn lặng người bởi những cảm xúc quá đỗi thật và tinh tế. 

Một đứa trẻ có thể buồn vì không còn được mơ mộng khi ngày lễ đến bởi đối với nó - trước lễ mới là điều khiến người ta háo hức; có thể thấy đau lòng khi bị người khác mắng mỏ không phải vì lời mắng nặng nhẹ, mà bởi những lời mắng đó không xuất phát từ người thân của mình. Và cả những băn khoăn sâu kín khi người lớn chỉ nhớ và ngợi ca những ai đã mất, còn người sống lại bị lãng quên… 

Những dòng suy nghĩ tưởng chừng chỉ là thoáng qua ấy, lại khiến người lớn phải dừng lại để suy ngẫm. Papelucho thật sự sống với những xúc cảm rất thật, rất riêng và đôi khi thú vị theo cách của trẻ thơ mà không người lớn nào lại nghĩ được như vậy. Và chắc chắn, bất kỳ ai đã từng là một đứa trẻ đều có thể tìm thấy một mảnh tâm hồn của mình trong Papelucho. 

Marcela Paz đã từ chối biến Papelucho thành đứa trẻ kiểu mẫu. Bà để cậu thất bại, mắc lỗi, giận dỗi, thậm chí đôi khi khiến cả thế giới quay lưng với cậu. Điều khiến Papelucho vượt ra ngoài phạm vi của một cuốn sách thiếu nhi thông thường chính là cách nó tôn trọng thế giới nội tâm của trẻ em. Trong truyện, người lớn lắng nghe và tôn trọng những ý kiến mà trẻ đưa ra, điều mà trước đây không xảy ra. Cậu bé Papelucho có thể bị bố mẹ hiểu lầm, có thể cảm thấy cô đơn giữa những quy chuẩn của người lớn, nhưng cậu chưa bao giờ ngừng yêu thương, suy nghĩ và muốn làm điều tốt.

Papelucho có bùng nổ khi tới Việt Nam? 

Với hơn 11 triệu bản in và sự công nhận từ các giải thưởng danh dự Hans Christian Andersen hay Văn học Quốc gia Chile, Papelucho không chỉ đơn thuần là một bộ truyện, mà còn là một phần tuổi thơ, một không gian nơi trí tưởng tượng được vẫy vùng, và cảm xúc được trân trọng. 

Giờ đây, khi Papelucho chuẩn bị có mặt tại Việt Nam, nhiều đứa trẻ và cả những người lớn đã từng là trẻ con sẽ được gặp lại nhau qua từng trang nhật kí của Papelucho. Không phải chỉ để đọc, mà để sống lại những điều mình từng cảm thấy và có lẽ, từng giấu kín. 

Điểm đặc biệt của bộ truyện là cách trình bày dưới dạng nhật ký, một hình thức giúp trẻ em dễ đọc, đồng cảm, gần gũi và được truyền cảm hứng để tự viết nên câu chuyện của chính mình. Bộ truyện sẽ đưa người đọc đi từ bất ngờ này tới bất ngờ khác, thôi thúc người đọc phải tò mò với những diễn biến tiếp theo của từng câu chuyện. Với văn phong đơn giản, sinh động, không áp đặt, Papelucho thật sự đã khiến cho nhiều độc giả phải thốt lên rằng: “Chính tôi cũng nghĩ mình đang đọc nhật kí của một đứa trẻ”.

Từ lời khen quốc tế đến hành trình tới Việt Nam

Ở Chile, Papelucho không chỉ là một bộ sách, cậu bé ấy là cả một tuổi thơ. Được in liên tục suốt hơn 70 năm, Papelucho đã bán hơn 11 triệu bản trên toàn thế giới, được đưa vào chương trình giáo dục phổ thông tiểu học của Chile, chuyển thể thành phim hoạt hình và sân khấu kịch. 

Năm 1982, Marcela Paz được trao Giải thưởng Văn học Quốc gia Chile, đánh dấu sự công nhận chính thức cho nhân vật mà bà đã tạo nên. Năm 1985, Papelucho được đề cử cho giải thưởng Hans Christian Andersen từ Hội đồng Sách Quốc tế dành cho giới trẻ tại Thụy Sỹ, một vinh dự hiếm có dành cho tác phẩm thiếu nhi toàn cầu.

Không khó hiểu khi các nhà phê bình quốc tế thường đặt Papelucho bên cạnh những tác phẩm tiêu biểu khác như Just William (Anh), Le petit Nicolas (Pháp), hay Celia (Tây Ban Nha), bởi chúng đều cùng một điểm chung: đưa trẻ em trở về làm chính mình, không tô vẽ, không giáo điều. 

Tại buổi ra mắt giới thiệu bản dịch đầu tháng 12 năm 2024 tại Hà Nội, Đại sứ Chile – Ông Sergio Narea Guzman chia sẻ: “Papelucho có khiếu hài hước nhưng không phải là một đứa trẻ gương mẫu, cậu cũng tinh nghịch và có tính cách phức tạp. Cậu bé không sống một tuổi thơ bình dị; một cái gì đó đã được tác giả cố ý lên kế hoạch. Theo một nhà phê bình văn học, Papelucho đối lập với Harry Potter, người có thể đưa mình đến thế giới phép thuật; Papelucho giống như Don Quixote, người va chạm với thực tế của mình.”

Papelucho xứng đáng có mặt trên kệ sách của gia đình bạn

Thế giới đang đổi thay, kĩ năng mềm quan trọng hơn sự vâng lời trong khuôn khổ. Nếu trước kia, một đứa trẻ ngoan được hiểu là “nghe lời, không cãi lại”, thì bây giờ xã hội lại tìm kiếm những đứa trẻ có khả năng giao tiếp tốt, tự tin thể hiện quan điểm. Bởi một đứa trẻ hạnh phúc, tự tin, biết bày tỏ cảm xúc và quan điểm sẽ trở thành một người bản lĩnh và tử tế. Trong bối cảnh đó, một bộ truyện như Papelucho lại càng trở nên quý giá, không phải vì nó dạy trẻ em phải sống thế nào, mà vì nó cho phép các em được là chính mình: được cảm thấy, được thắc mắc, được tưởng tượng, và được sai.

Một cuốn nhật ký nhỏ bé đằng sau một trí tưởng tượng lớn lao, Papelucho chắc chắn sẽ đưa các độc giả nhí tại Việt Nam đến một thế giới gần gũi và diệu kỳ, nơi mà tuổi thơ được tôn trọng và thấu hiểu.